W tym artykule przedstawimy Wam temat odmiany przymiotnika przez przypadki w 3 wariantach:
- – z rodzajnikiem określonym (bestimmter Artikel)
- – z rodzajnikiem nieokreślonym (unbestimmter Artikel)
- – bez rodzajnika (null-Artikel)
Rodzajnik określony (bestimmter Artikel)
Na początek spójrzmy na tabelę deklinacji z rodzajnikiem określonym:
|
m |
f |
n |
Pl |
|
|
N |
der Mann |
die Frau |
das Kind |
die Leute |
|
G |
des Mannes |
der Frau |
des Kindes |
der Leute |
|
D |
dem Mann |
der Frau |
dem Kind |
den Leuten |
|
A |
den Mann |
die Frau |
das Kind |
die Leute |
Założmy, że rodzajnik występujący w Nominativie jest głównym rodzajnikiem i na potrzeby tego artykułu nazwijmy go rodzajnikiem nominalnym. (W końcu jak podajemy rodzajnik danego rzeczownika to podajemy zawsze właśnie w Nominativie).
Dla ułatwienia określmy każdy rodzaj oraz rzeczownik wybranym kolorem (oraz tym samym kolorem ich rodzajniki nominalne).
|
m |
f |
n |
Pl |
|
|
N |
der Mann |
die Frau |
das Kind |
die Leute |
|
G |
des Mannes |
der Frau |
des Kindes |
der Leute |
|
D |
dem Mann |
der Frau |
dem Kind |
den Leuten |
|
A |
den Mann |
die Frau |
das Kind |
die Leute |
Zwróćmy uwagę, że rodzajnik nominalny występuje nie tylko w Nominativie, ale także w Akkusativie (poza r. męskim – m). Dlatego pokolorujmy go tak jak w Nominativie (mimo że jest to inny przypadek, ale ten sam rodzajnik).
|
m |
f |
n |
Pl |
|
|
N |
der Mann |
die Frau |
das Kind |
die Leute |
|
G |
des Mannes |
der Frau |
des Kindes |
der Leute |
|
D |
dem Mann |
der Frau |
dem Kind |
den Leuten |
|
A |
den Mann |
die Frau |
das Kind |
die Leute |
Pozostałe rodzajniki zaznaczmy innymi kolorami.
|
m |
f |
n |
Pl |
|
|
N |
der Mann |
die Frau |
das Kind |
die Leute |
|
G |
des Mannes |
der Frau |
des Kindes |
der Leute |
|
D |
dem Mann |
der Frau |
dem Kind |
den Leuten |
|
A |
den Mann |
die Frau |
das Kind |
die Leute |
Teraz możemy przejść do odmiany. Zasada jest następująca…
W liczbie pojedynczej (m, f, n):
- – gdy kolory po obu stronach są zbieżne → przymiotnik ma końcówkę -e
- – gdy kolory po obu stronach są rozbieżne → przymiotnik ma końcówkę -en
W liczbie mnogiej (Pl):
- – w każdym przypadku → przymiotnik ma końcówkę -en
|
m – stark |
f – schön |
n – klein |
Pl – nett |
|
|
N |
der stark-e Mann |
die schön-e Frau |
das klein-e Kind |
die nett-en Leute |
|
G |
des stark-en Mannes |
der schön-en Frau |
des klein-en Kindes |
der nett-en Leute |
|
D |
dem stark-en Mann |
der schön-en Frau |
dem klein-en Kind |
den nett-en Leuten |
|
A |
den stark-en Mann |
die schön-e Frau |
das klein-e Kind |
die nett-en Leute |
Uwaga!
Ta reguła dotyczy też dies-, jen-, welch-, jed- i alle (Pl.).
Rodzajnik nieokreślony (unbestimmter Artikel)
Wróćmy na moment do rodzajników określonych. Zwróćmy uwagę na końcówki rodzajników.
Nazwijmy je identyfikatorami danego przypadku.
|
m |
identyfikator |
|
|
N |
der Mann |
r |
|
G |
des Mannes |
r→s |
|
D |
dem Mann |
r→m |
|
A |
den Mann |
r→n |
Rodzajnik w Nominativie jest, jak już sobie wspomnieliśmy, rodzajnikiem nominalnym, tzn. jest głównym rodzajnikiem danego rzeczownika. W innych przypadkach ten rodzajnik nominalny został “nadpisany” poprzez zmianę końcówki. Końcówki występujące w rodz. okr. nazwijmy identyfikatorami danego przypadku.
Poniżej tabelka deklinacji z rodz. nieokreślonym. Jak widać, rodzajnik w Nominativie jest “rdzeniem” w pozostałych przypadkach, do których zostały dopisane właśnie nowe identyfikatory.
Uwaga!
W liczbie mnogiej (Pl) nie występują rodzajniki nieokreślone.
|
m |
f |
n |
Pl |
|
|
N |
ein Mann (der) |
eine Frau (die) |
ein Kind (das) |
– Leute |
|
G |
ein–es Mannes (der →des) |
eine–r Frau (die → der) |
ein–es Kindes (das → des) |
– Leute |
|
D |
ein–em Mann (der → dem) |
eine–r Frau (die → der) |
ein–em Kind (das → dem) |
– Leuten |
|
A |
ein–en Mann (der → den) |
eine Frau (die) |
ein Kind (das) |
– Leute |
Teraz przejdźmy do odmiany przymiotników. Tam, gdzie w rodzajniku nieokr. jest już identyfikator (np. ein-em Mann), przymiotnik będzie miał końcówkę -en. Tam, gdzie rodzajnik jest bez identyfikatora (np. eine Frau), końcówką przymiotnika będzie właśnie ten identyfikator.
|
m |
f |
n |
Pl |
|
|
N |
ein stark-er Mann (der) |
eine schön-e Frau (die) |
ein klein-es Kind (das) |
nett-e Leute (die) |
|
G |
ein-es stark-en Mannes (des) |
eine-r schön-en Frau (der) |
ein-es klein-en Kindes (des) |
nette-r Leute (der) |
|
D |
ein-em stark-en Mann (dem) |
eine-r schön-en Frau (der) |
ein-em klein-en Kind (dem) |
nette-n Leuten (den) |
|
A |
ein-en stark-en Mann (den) |
eine schön-e Frau (die) |
ein klein-es Kind (das) |
nett-e Leute (die) |
Uwaga!
Ta reguła dotyczy też liczebników, zaimków dzierżawczych oraz przeczenia kein-.
|
m |
f |
n |
Pl |
|
|
N |
kein stark-er Mann (der) |
unsere schön-e Frau (die) |
ihr klein-es Kind (das) |
zwei nett-e Leute (die) |
|
G |
kein–es stark-en Mannes (des) |
unsere–r schön-en Frau (der) |
ihr–es klein-en Kindes (des) |
zwei nette-r Leute (der) |
|
D |
kein–em stark-en Mann (dem) |
unsere–r schön-en Frau (der) |
ihr–em klein-en Kind (dem) |
zwei nette-n Leuten (den) |
|
A |
kein–en stark-en Mann (den) |
unsere schön-e Frau (die) |
ihr klein-es Kind (das) |
zwei nett-e Leute (die) |
Brak rodzajnika (null-Artikel)
Przy braku rodzajnika dopisujemy do przymiotnika identyfikator (Uwaga! Wyjątkiem jest Genitiv w r. męskim i nijakim (m, n), gdzie stawiamy -en.
|
m |
f |
n |
Pl |
|
|
N |
stark-er Mann (der) |
schön-e Frau (die) |
klein-es Kind (das) |
nett-e Leute (die) |
|
G |
stark-!en! Mannes (des) |
schön-er Frau (der) |
klein-!en! Kindes (des) |
nette-r Leute (der) |
|
D |
stark-em Mann (dem) |
schön-er Frau (der) |
klein-em Kind (dem) |
nette-n Leuten (den) |
|
A |
stark-en Mann (den) |
schön-e Frau (die) |
klein-es Kind (das) |
nett-e Leute (die) |
Uwaga!
Ta reguła dotyczy też einige-, mehrere-, manche-, viele-.
A teraz wykonaj poniższe ćwiczenie i zobacz ile zapamiętałeś/aś!
- 1. Das ist der neu- … Direktor (N, m).
- 2. Ich gehe heute mit mein… Freundin ins Kino (D, f).
- 3. Hast du das neu… Handy (n) gekauft (A, n)?
- 4. Er wohnt in ein-… groß-… Haus (D, n).
- 5. Ich habe ein-… neu-… Telefonnummer (f) (A, f).
- 6. Heute kommt ein-… gut-… Freund von mir zu Besuch (N, m).
- 7. Du bist ein-… sehr gut-… Mensch (N, m).
- 8. Sie haben neu-… Nachbarn (A, Pl.).
- 9. Er fährt mit gut-… Freunden ins Ausland (D, Pl.).
- 10. Im letzt-… Jahr war ich in der Schweiz (D, n).
Mamy nadzieję, że ten post okazał się dla Ciebie bardzo przydatny. Jeśli nadal masz jakieś wątpliwości co do odmiany przymiotnika przez przypadki w niemieckim, pisz śmiało i zapisz się na lekcje niemieckiego z naszym lektorem Patrykiem, który przygotował ten post.
